Ze Wstępu

15 kwietnia 1994 r. w Marakeszu został podpisany Akt Końcowy Rundy Urugwajskiej. Wraz z nim przyjęto także Porozumienie ustanawiające Światową Organizację Handlu wraz z załącznikami [1]. Zgodnie z dyspozycją zawartą w artykule dokumentu II, podstawowym celem organizacji jest stworzenie wspólnych ram instytucjonalnych dla stosunków handlowych utrzymywanych między jej członkami, w sprawach dotyczących porozumień i związanych z nimi instrumentów prawnych zawartych w załącznikach do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu. Tak szeroki wachlarz porozumień, które obejmuje swym zasięgiem organizacja, a także fakt, iż w jej skład wchodzi 153 członków, z łatwością powodować może konflikty między państwami. Pod pojęciem sporu na gruncie prawa Światowej Organizacji Handlu należy rozumieć sytuację, w której członek WTO uzna, że jakakolwiek korzyść mu należna na podstawie porozumień została przez innego członka w sposób bezpośredni lub pośredni naruszona (art. 3.2 Uzgodnienia).

Analiza porównawcza systemu rozstrzygania sporów w GATT i WTO pozwala stwierdzić, iż wraz z wejściem w życie Uzgodnienia nastąpiło znaczne wzmocnienie procedury niż miało to miejsce w GATT. Ponad 50-letnie funkcjonowanie systemu GATT oraz liczne reformy prowadzone w tym czasie pozwoliły na stworzenie systemu będącego połączeniem środków dyplomatycznych i prawnych. Wraz z wejściem w życie Uzgodnienia powstała jednolita procedura obejmująca swym zasięgiem spory wynikające z wielostronnych umów handlowych i fakultatywnych umów handlowych.  

Pozycja do nabycia TUTAJ. 

System rozstrzygania sporów w Światowej Organizacji Handlu stanowi centralny element zapewniający bezpieczeństwo i przewidywalność w systemie handlu oraz służy zabezpieczaniu praw i obowiązków członków WTO (art. 3.2 Uzgodnienia). Podstawowym jego celem jest także dążenie do osiągnięcia pozytywnego i wzajemnie akceptowanego przez strony sporu rozwiązania. Możliwe jest to dzięki wprowadzeniu szerokiego wachlarza sposobów umożliwiających osiągnięcie kompromisu, obejmującego nie tylko konsultacje i postępowanie panelowe (stanowiące kluczowy element postępowania), ale także mediacje, pojednanie i dobre usługi, stanowiące alternatywne metody rozwiązywania sporów w ramach organizacji. Powyższe sposoby świadczą o niewątpliwej specyfice systemu, uniemożliwiając tym samym zaklasyfikowanie go do tradycyjnych metod rozwiązywania sporów. Ponadto należy zwrócić uwagę, iż o ile podstawą odpowiedzialności na gruncie prawa międzynarodowego jest naruszenie normy prawnej, o tyle na gruncie WTO jest zniweczenie lub naruszenie korzyści (nullification and impairment benefits), które jednakże do tej pory nie zostały zdefiniowane [2]. Do istotnych cech wyróżniających system rozstrzygania sporów należy także zaliczyć krąg podmiotów upoważnionych do zainicjowania procedury, czy sam jej przebieg. Istotny jest także fakt, iż system rozstrzygania sporów w organizacji nie opiera się na sankcjach. Celem systemu jest pomóc stronom sporu osiągnięcie kompromisu, dlatego raporty przygotowywane przez panele i Organ Apelacyjny wskazują wyłącznie preferowane rozwiązanie.

Powstanie Światowej Organizacji Handlu należy uznać za jedno z bardziej istotnych wydarzeń na arenie międzynarodowej w ostatnich latach. Uznawana jest za trzeci filar gospodarki światowej obok Międzynarodowego Funduszu Walutowego (International Monetary Found – IMF) oraz Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (International Bank for Reconstruction and Development – IBRD) [3].

Pozycja do nabycia TUTAJ.

Spis treści

Wstęp
Rozdział I. Rozstrzyganie sporów w Układzie Ogólnym w Sprawie Taryf Celnych i Handlu GATT – charakterystyka ogólna
1. Geneza Układu Ogólnego w Sprawie Taryf Celnych i Handlu
2. Podstawy prawne Układu Ogólnego w Sprawie Taryf Celnych i Handlu
3. Konsultacje w Układzie Ogólnym w Sprawie Taryf Celnych i Handlu
4. Ewolucja postępowania panelowego w Układzie Ogólnym w Sprawie Taryf Celnych i Handlu
5. Reforma systemu rozstrzygania sporów podczas Rundy Urugwajskiej
Rozdział II. System rozstrzygania sporów w Światowej Organizacji Handlu charakterystyka ogólna
1. Podstawy prawne systemu rozstrzygania sporów w Światowej Organizacji Handlu
2. Prawo Światowej Organizacji Handlu w systemie prawa międzynarodowego
3. Zakres podmiotowy systemu rozstrzygania sporów w Światowej Organizacji Handlu
4. Charakterystyka sporów rozstrzyganych w Światowej Organizacji Handlu
Rozdział III. Konsultacje, dobre usługi, mediacje, pojednanie i arbitraż w Światowej Organizacji Handlu
1. Cel konsultacji w Światowej Organizacji Handlu
2. Alternatywne sposoby rozstrzygania sporów w Światowej Organizacji Handlu
Rozdział IV. Postępowanie panelowe w Światowej Organizacji Handlu
1. Procedura powoływania paneli
2. Skład panelu
4. Udział strony trzeciej w postępowaniu panelowym
5. Raporty przygotowywane przez panele
Rozdział V. Procedura odwoławcza w Światowej Organizacji Handlu
1. Skład Organu Apelacyjnego w Światowej Organizacji Handlu
2. Funkcje Organu Apelacyjnego
3. Podejmowanie decyzji przez członków Organu Apelacyjnego
4. Legitymacja czynna do uczestnictwa w postępowaniu odwoławczym w Światowej Organizacji Handlu
5. Przebieg postępowania przed Organem Apelacyjnym w Światowej Organizacji Handlu
6. Raporty przygotowywane przez Organ Apelacyjny w Światowej Organizacji Handlu
Zakończenie
Aneksy
Aneks nr 1 Wykaz sporów rozstrzyganych w WTO
Aneks nr 2 Zaangażowanie państw rozwijających się w procedurę rozstrzygania sporów w WTO
Aneks nr 3 Skład Organu Apelacyjnego
Aneks nr 4 Przebieg procedury rozstrzygania sporów w WTO

Pozycja do nabycia TUTAJ.

Patronat nad publikacją objęła

Zakupy hurtowe dla księgarń:

Ewelina Czechowska
Sowa Sp. z o.o., ul. Hrubieszowska 6a, 01-209 Warszawa
tel: + 48 22 431 81 32, kom: +48 600 992 113, fax:+ 48 22 431 81 50

_______________________________________________

1. Porozumienie ustanawiające Światową Organizację Handlu zawiera cztery załączniki z czego trzy mają charakter obligatoryjny dla wszystkich członków WTO. Wyłącznie ostatni –czwarty ma charakter fakultatywny. Załącznik pierwszy A obejmuje: Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu 1994, Porozumienie w sprawie rolnictwa, Porozumienie w sprawie stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych, Porozumienie w sprawie tekstyliów i odzieży, Porozumienie w sprawie barier technicznych w handlu, Porozumienie w sprawie środków dotyczących inwestycji związanych z handlem, Porozumienie o stosowaniu artykułu VII Układu Ogólnego w Sprawie Taryf Celnych i Handlu 1994, Porozumienie w sprawie inspekcji przedwysyłkowej, Porozumienie w sprawie reguł pochodzenia, Porozumienie w sprawie licencjonowania importu, Porozumienie w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych, Porozumienie w sprawie środków ochronnych, Załącznik 1B zawiera Układ Ogólny w Sprawie Handlu Usługami wraz z załącznikami, 1C Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej, Załącznik 2 – Uzgodnienie w sprawie zasad i procedur regulujących rozstrzyganie sporów, Załącznik 3 – Mechanizm przeglądu polityki handlowej, Załącznik 4 – Porozumienie w sprawie handlu samolotami cywilnymi, Porozumienie w sprawie zakupów rządowych, Międzynarodowe porozumienie mleczarskie, Międzynarodowe porozumienie o mięsie wołowym.
2. P. Szwedo, Środki odwetowe w prawie Światowej Organizacji Handlu, Warszawa 2008, s. 87.
3. J. Rymarczyk, M. Wróblewski, 10 lat Światowej Organizacji Handlu, Wrocław 2005, s. 57.